قطع انتخابی عصب صورت در درمان سینکینزی روشی است که با نام نورکتومی انتخابی نیز شناخته می‌شود. سینکینزی صورت بیماری است که باعث حرکات غیر ارادی در صورت به خصوص هنگام لبخند زدن می‌شود و اغلب در بیمارانی که دچار فلج بل و یا سایر بیماری‌هایی که موجب فلج برگشت پذیر صورت می‌شود، رخ می‌دهد. قطع انتخابی عصب صورت یک روش درمانی است که می‌تواند به بیماران کمک کند توانایی لبخند زدن به صورت طبیعی را بازیابی کنند، ارتباط‌های غیرکلامی خود را بهبود ببخشند و کیفیت زندگی خود را ارتقا دهند.
قطع انتخابی عصب صورت در درمان سینکینزی به چه صورت است؟
قطع انتخابی عصب صورت روشی برای بهبود لبخند زدن، اخم کردن و سایر حالات چهره است که پس از بیماری سینکینزی و یا سایر بیماری‌هایی که باعث آسیب‌هایی به اعصاب صورت می‌شود، انجام می‌شود. در طی جراحی، شاخه‌های عصبی صورت شناسایی می‌شود و به عضلاتی که در ایجاد حالات مختلف چهره نقش دارند اتصال پیدا می‌کند. در نتیجه فعالیت عصب‌هایی که منجر به فعال شدن ناخواسته‌ی برخی از عضلات صورت می‌شود کاهش می‌یابد. هدف از جراحی این است که بیمار بتواند حالت‌های طبیعی چهره‌ی خود را بازیابی نماید.
قطع انتخابی عصب صورت پس از کدام بیماری‌های توصیه می‌شود؟
سینکینزی اغلب در بیمارانی که فلج بلز داشته‌اند رخ می‌دهد اما بیماری‌ها و شرایط دیگری نیز ممکن است باعث ایجاد شرایط مشابه شوند که عبارتند از:
- سندرم رمزی هانت
- افرادی که دچار تروما در صورت شده‌اند
- افرادی که جراحی‌های ترمیمی در عصب صورت داشته‌اند
- بیماران مبتلا به نوروم آکوستیک
به طور کلی سینکینزی می‌تواند در اعصاب آسیب دیده‌ی صورت و یا پس از ترمیم اعصاب صورت ایجاد شود.
مزایای قطع انتخابی عصب صورت در درمان سینکینزی
قطع انتخابی عصب صورت مزایای متعددی دارد که شامل موارد زیر است:
- بهبود تقارن صورت در هنگام لبخند زدن
- بهبود تقارن کلی صورت
- افزایش هماهنگی بین عضلات صورت
- کاهش سفتی عضلات صورت
- افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی بیمار
کاندید مناسب برای قطع انتخابی عصب صورت در درمان سینکینزی
سینکینزی صورت که با نام حرکات همزمان نیز تعریف می‌شود معمولاُ در بیماران مبتلا به فلج بل و یا پس از اینکه اعصاب صورت بریده و سپس دوخته شوند انجام می‌شود. بیمارانی که دچار این شرایط هستند دچار حرکات همزمان غیرطبیعی در چهره‌ی خود هستند که به صورت غیرارادی در چند عضله‌ی صورت ایجاد می‌شود. به طور کلی روش جراحی قطع انتخابی عصب صورت به بیمارانی توصیه می‌شود که از سایر روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی و یا تزریق بوتاکس به نتایج مطلوب دست نیافته‌اند و انجام این جراحی در مقایسه با سایر روش‌ها احتمال خطر و یا از کار افتادگی کمتری برای آنها دارد.
نحوه انجام جراحی قطع انتخابی عصب صورت در درمان سینکینزی
قطع انتخابی عصب صورت یک جراحی سرپایی است که در یک مرکز جراحی مجهز انجام می‌شود. این جراحی ممکن است با سایر روش‌های جراحی مانند لیفت متقارن صورت، بلفاروپلاستی و یا جوانسازی صورت به صورت همزمان صورت بگیرد. برای قطع انتخابی عصب صورت ابتدا اعصاب صورت به صورت دقیق با الکترومیوگرافی حین عمل ترسیم می‌شود، سپس فعالیت اعصابی که مکانیسم لبخند و یا سایر حالت چهره را در کنترل دارند، کاهش می‌یابد. با آزادسازی عضله پلاتیسما که گوشه‌ی دهان را به سمت پایین می‌کشد می‌توان لبخند بیمار را بازیابی کرد. به طور کلی رشته‌های عصبی که در هنگام لبخند زدن منجر به ایجاد حالات غیرطبیعی می‌شود در طی جراحی مورد ترمیم قرار می‌گیرند و ممکن است تعدادی از آنها برداشته شوند. نتایج جراحی معمولاُ از روز پس از جراحی مشخص می‌شود اما برای ایجاد لبخند طبیعی و ظاهر شدن نتایج نهایی باید چند ماه صبر کنید.
عوارض جانبی پس از قطع انتخابی عصب صورت در درمان سینکینزی
عوارض جانبی پس از جراحی قطع انتخابی عصب صورت در مقایسه با سایر روش‌های جراحی اندک است و اگر جراحی در یک مرکز درمانی مجهز و توسط یک جراح با تجربه انجام شود عوارض جانبی جدی رخ نخواهد داد.
درمان‌های پس از قطع انتخابی عصب صورت در درمان سینکینزی
ممکن است با توجه به صلاحدید پزشک پس از قطع عصب صورت و ترمیم آن، در درمان سینکینزی درمان های دیگری نیز صورت گیرد که این درمان ها شامل موارد زیر است:
- بازآموزی عصبی عضلانی: تمریناتی که به مغز کمک می‌کند برای هماهنگ کردن حرکات عضلات صورت آموزش ببیند.
- بوتاکس دور چشم در سمت مقابل می‌تواند در کاهش حرکات ناخواسته کمک کننده باشد.
انتخاب جراح برای قطع انتخابی عصب صورت در درمان سینکینزی
با اینکه جراحی قطع انتخابی عصب صورت یک جراحی سرپایی است که نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد اما باید به این نکته توجه نمائید که جهت انجام جراحی یک جراح با تجربه را انتخاب نمایید. با توجه به حساسیت ویژه‌ای که این جراحی دارد هرگونه اشتباه طی جراحی می‌تواند با عوارض جبران ناپذیری همراه باشد.
خلاصه
قطع انتخابی عصب صورت یکی از روش‌هایی است که برای درمان بیماری سینکینزی انجام می‌شود. روش جراحی به بیمارانی که از سایر روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی و یا تزریق بوتاکس به نتایج مطلوب نرسیده‌اند پیشنهاد می‌شود.
